Түйіндеме – жұмыс іздеу процессіндегі негізгі құрамдас бөліктердің бірі. Жұмыс беруші жұмыс іздеуші туралы бірінші әсерін түйіндемеден алады, сондықтан оны дұрыс жасау маңызды. Сіздің түйіндемеңіз басқалардікінен ерекше ұтымды және көрнекі болуы үшін және жұмыс беруші сұхбаттасуға шақырып, Сізбен жеке кездесуі үшін Сізге түйіндеме құрудағы 10 кеңес көмектеседі.
№1 құпия «Дұрыс фотосурет!»
Сіздің түйіндемеңіздің табысты болуының үлкен % - ол сәтті және дұрыс таңдалған фотосурет. Түйіндемеге қандай фотосурет енгізуге болады:
- Фотосуреттің сапасы МІНДЕТТІ ТҮРДЕ жақсы болуы қажет! Әлеуметтік желідегі селфи жармайды.
- Он жыл бұрыңғы сәтті фотосуретті пайдаланудың қажеті жоқ.
- Фотосуретте Сіз көрнекі көрінуіңіз тиіссіз. Артық аксессуарлар немесе ерекше шаш үлгісі ерсі көрінеді.
- Қыз бала үшін қатты боянбауға тырысқан жөн.
- Киім. Егер фотосуретте тек бет пішіні болса, онда киім маңызды емес. Бірақ егер сіз суретке белге дейін немесе толық бойыныздбен түсетін болсаңыз, бейтарап киім киіңіз. Дұрыстауы жартылай ресми. Ашық иық, кескінсізді қаптал шапандар, қышқыл түстер, татуировкалардың болмағаны жөн.
- Жұмыс беруші, салмақты, жауапты, жеткілікті қызметкерді көргісі келеді. Тек осылай ғана және басқаша болмауы тиіс!
- Түйіндемені мүмкіндігінше фотосуретпен енгізген дұрыс. Жұмыс берушілердің көпшілігі суретсіз түйіндемені қарастырмайды.
№ 2 құпия «Дұрыс электрондық пошта адресі!»
Сіздің электрондық пошта адресіңіздің маңыздылығын жете бағаламауға болмайды. Жұмыс іздеп жүрген кезде, жұмыс берушілерге сіз өзіңіздің кәсіби «ересек» E-mail-ді беруге тиістісіз. Барлық «mishki_gammi95», «kisulya55», «Gulmira1989» қоштасуға тура келеді. Ең дұрысы Сіздің толық атыңызбен gmail.com-да (мысалы, almaz.mukashev@gmail.com) жаңа E-mail-ді тіркеген дұрыс. Осы постты оқығаннан кейін Сіз жаңа пошта адресін құруды ойлаған болсаңыз, онда ескі электрондық адресті enbek.kz порталында да ауыстыруды ұмытпаңыз. Ол үшін Жеке кабинеттегі Күйге келтіруде «E-mail адресі» өрісінде жаңа адресті енізіп, келген хабарламада оның ауысуын растау қажет.
№ 3 құпия «Егер жұмыс тәжірибесі жоқ болса, түйіндемеге не жазуға болады?»
Жас мамандарға түйіндеме жасау кезінде екі шектеуден аулақ болулары маңызды.
Бірінші шектеудегі түйіндеме – бұл оның сараңдығы. Өзінің қасиеттері мен қабілеттерін кемітіп жазу, яғни ашық түрде "Мен ештеңе жасай алмаймын" мағынасындағы түйіндеме жұмыс берушіні қызықтырмайды.
Екінші шектеудегі түйіндеме – үміттеніп отырған лауазымға қатысы жоқ, кәсіби дағдыларға байланысты артық және қажетсіз ақпараттың болуы.
Екі шектеудің аралығы сол жинаған тәжірибе мен білімі, біліктілік дағдылары оқу кезінде жинаған дағдылары болып табылады. Ол не болуы мүмкін? Өндірістік тәжірибе, өз бетінше ұйымдастырылған іс-шаралар, конкурстарға немесе конференцияларға, олимпиадаларға қатысып, жүлделі орын иеленуі және жекелеген мамандандырылған білім. Егер дипломдық жұмысының тақырыбы кәсіпорынның қызмет түріне байланысты болса, онда оны көрсеткен жөн болады.
№ 4 құпия «Түйіндемеде жұмыс берушіге ыңғайлы файл атауын қолданыңыз»
Түйіндеме атауы ең кем дегенде тегі мен қалайтын лауазымы атауынан тұруы қажет. Бұндай форматта жұмыс берушіге өз компьютерінде іздеуге ыңғайлы болады.
Мысалы: Тегі_Аты_лауазымы – Оспанов_Талгат_Бухгалтер немесе Ospanov_Talgat_ Accountant.
№ 5 құпия «Әмбебап түйіндемелер болмайды»
Барлық мамандықтар үшін әмбебап түйіндеме жоқ. Әр мамандық үшін түйіндеменің әр түрлі болуы маңызды. Әр түрдегі түйіндеменің мақсаты – мамандық үшін маңыздылықты көрсету болып табылады. Мысалы, сататын кәсіптерге, сіз уақытында компания үшін ақшаны қалай тапқаныңызды көрсету маңызды.Техникалық және АТ-мамандықтарға әр түрлі дағдылар мен білімді көрсету маңызды, маркетингтікте - жүзеге асырылған жобалар және тағы басқалар.
№ 6 құпия «Отбасылық мәртебеңізді шеттетіңіз, ол тек танысу сайттарына кірушілерді ғана қызықтырады»
Тек бір жағдайда ғана отбасы мәртебесінің нұсқауы оң рөл атқаруы мүмкін: егер ол ізденістегі жас қыз болса және жұмысқа орналасқан соң бірден декретке шықпайтынын көрсеткісі келгенде. Бұндай жағдайда балаларының санын көрсетуге болады. "Азаматтық неке", "ажырасқан" нұсқалары бірден түйіндеменің деңгейін төмендетеді, өйткені тағы басқадай сұрақтар туындайды. "Мен балалымын" деген нұсқаны жазудың қажеті жоқ, өйткені барлық қалыпты адамдар «бала тәрбиелейді».
№ 7 құпия – «Алғашқы қызмет орындарын көрсету қажет пе?»
Түйіндемені құрастыру ережелері бойынша көрсету керек:
Соңғы жұмыс орны: 7-10 жол міндеттерін және 5-7-жол жетістіктерін.
Алдыңғы жұмыс орны: 5-7 жол міндеттерін және 3-5 жол жетістіктерін. Оның алдындағы жұмыс орны: 3-5 жол міндеттері және 3-жол жетістіктерін.
Басқа жұмыс орындары: 3 жол + 3 жол жетістіктерін, егер олар соңғы 10 жыл интервалына кіретін болса.
Барлық, 10 жыл бұрын болғандар: компания атаулары мен лауазымдар. Егер ағымдағы лауазымына қатысты жұмыс орны болмаса — батыл жоюыңызға болады. Мысалы, қазір Сіз маркетинг-директорысыз, ал 15 жыл бұрын зауытта инженер болып бастағансыз немесе базарда сатушы болғансыз.
№ 8 құпия – «Әрқашан жақсы түйіндеме нақты бос жұмыс орнына арналған кезде жақсы құрылады»
Жақсы түйіндеме әрқашан нақты бос жұмыс орындары үшін құрылады. Бұл жерде анықтылық болуы тиіс. Нұсқа: бағдарламашы немесе бухгалтер, ал, мүмкін, сауда менеджері болып барармын деп көрсету, әдетте, қолайлы емес. Еңбекақы бос орындарға байланысты әр түрлі болып келеді, кейде тіпті бірнеше рет ерекше. Ал енді өзіңізді жұмыс берушінің орнына қойыңыз. Сіз адамның түйіндемесін көріп тұрсаңыз, ол еңбек ақысы 300 мың теңге болатын бағдарламашы болып жұмыс істеуге дайын және орташа 60 - 80 мың теңгеге баратын сату менеджеры болып жұмыс істеуге дайын. Яғни бір адам 2 есе аз ақша алатын басқа жұмысқа дайын және оған барлығы тең болуы мүмкін ба? Бұл оның есебіне ауыр күмән тудырады. Сондықтан, бір түйіндеме - бір қалаған мамандық екенін есте сақтау қажет!
№ 9 құпия – «Үлгі сөз тіркестерін өз сөзіңізбен жазыңыз!»
Түйіндеме жасау кезінде жұмыс іздеушілер өте жиі бірсарынды сөз тіркестерін пайдаланады, оларды интернетте кез-келген түйіндеме үлгісінде оңай табуға болады. Ондай сөз тіркестерін қолданбауға тырысыңыз, өйткені жұмыс берушілер үшін олар бос сөз.
Өз сөзіңізбен өзгертіңіз, мысалы: нәтижеге бағдар = әрқашан өз жұмысымның нәтижесін ойлаймын.
Клиентке бағдарланған қызмет = клиент мен үшін әрқашан бірінші орында = клиенттің мүдделерін өзімдікінен жоғары қоямын.
Байланысқа бейімділік = кез келген тұтынушымен/әріптестермен оңай тіл табысамын = тұтынушылармен еркін әңгімелесе аламын.
№ 10 құпия – «Аббревиатураларға жол бермеңіз»
Түйіндемедегі түсініксіз аббревиатураларды алып тастау қажет. Ізденуші бір компанияда бірнеше жыл жұмыс істеген кезде, өзінің қолданысындағы кейбір аббревиатуралар өзіне соншалықты жақын болып көрінуі мүмкін, сондықтан оларды ол түйіндемеде жазады. Бірақ жаңа жұмыс берушіге олар бейтаныс болатындықтан, өте түйіндемеде көрсетілген маңызды ақпарат жоғалады. Барлық мүмкін жерде аббревиатуралардың болуына жол бермеуге тырысыңыз.