Жаңа кәсіптер атласы Қазақстанның мұнай-газ саласын геологиялық барлаудан, өндіруден, тасымалдаудан, сақтаудан бастап, оны өңдеуге дейінгі барлық сатыларда зерделеді. Энергетика саласында жаңа кәсіптер атласын құру үшін 9 терең сұхбат, 211 салалық сарапшылармен саланың болашағы туралы болжамдар туралы сауалнама жүргізілді, сондай-ақ форсайт-сессияға 75 сарапшы қатысты. Қорытындысы бойынша 37 жаңа мамандық әзірленді, 7 трансформацияланатын және 13 жойылып бара жатқан мамандық анықталды.
Салалық сарапшылардың форсайт-болжамдары негізінде құрылған
сұхбат
сала болжамдары
қатысушылар
Мұнай-газ саласы кәсіптерінің Атласы:
мамандық
мамандық
мамандық
1. 1. АДАМСЫЗ КЕН ОРЫНДАРЫ және САНДЫҚ ЕГІЗДЕР
Болашақта мұнай-газ саласындағы өндірістік процестер айтарлықтай өзгеріске ұшырайды. Беті кірленген дулығадағы мұнайшының бейнесі - өткен тарих болады. 10-15 жылдан кейін мұнай өндіру үшін шалғай даладағы вахталық ауылда тұрудың қажеті болмайды. Кен орындары қаңырап бос қалады. Жұмыстың көп бөлігін қалада басқаруға болатын машиналар немесе оларға енгізілген басқару бағдарламасы бар роботтар орындайды. Мұнай-газ қызметкері каска мен күртеше киген адамға қарағанда геймерлерге ұқсайды. Мұнай-газ саласының инженері ең алдымен ұңғымалардың, кәсіпорындардың, өндіріс процестерінің цифрлық модельдерін құрастыратын IT-маман болады. Ол көптеген ақпаратты өңдейді және басқару орталығынан өрісте орналасқан объектіге қарағанда көбірек басқарады.
Егер Сізге мұнай мен газды өндіруге қызықты болса, онда сізге болашақ келесі мамандықтар сәйкес келеді:
Сіз тіпті бұрын ешкімге белгісіз жаңа материалдар жасай аласыз
- 1Сандық егіздер кен орындарын құру жөніндегі Инженер-дизайнер
- 2МӨЗ-дің сандық егіздерін құру жөніндегі Инженер-дизайнер
- 3Өндірістік деректер талдаушысы және машиналық оқыту маманы
- 4ІТ-диспетчері
- 5Цифрландыру жөніндегі сервистік инженер-мұнайшы (Big-Data архитектор)
- 6Құбыр учаскесін әмбебап басқарушы
- 7Кен орнын игеруде дрондарды басқару жөніндегі маман (геология, геодезия, маркшейдерия).
2. МҰНАЙДЫ ТЕРЕҢ ӨҢДЕУ
Мұнайдан көптеген заттар жасалатынын бәрі біледі: пластик, резеңке, отын және тіпті тамақ. Көп ұзамай Қазақстанда да түрлі тауарлар шығарылатын болады, жаңа жұмыс орындарын ашылады, елге жоғары табыс әкеледі, дарынды химиктердің өзін-өзі танытуына жағдай ашылады, елге жоғары табыс әкеледі, дарынды химиктердің өзін-өзі тануына жағдай жасалады.
Егер сіз мұнай өнімдерінен өнім шығарғыңыз келсе, онда Сіз болашақ мамандықтардың бірін таңдауыңыз керек, мысалы:
Сіз тіпті бұрын ешкімге белгісіз жаңа материалдар жасай аласыз
3. МҰНАЙ ӨНДІРУДІ АРТТЫРУ және ӨНДІРІС ТИІМДІЛІГІ
Тиімділік мұнай-газ саласындағы барлық кәсіпорындардың ұраны болады. Инновациялар, жетілдірулер және тіпті елеусіз ұсыныстар өндірістер мен кен орындарында белсенді түрде енгізіле бастайды. Бұл процесс енді өздігінен іске қосылмайды. Салаға процестерді, технологияларды, жабдықтарды жетілдірумен айналысатын мамандар келеді. Мұнай-газ кәсіпорындарының айналасында жабдықтарды жөндеу және қызмет көрсету, тар шеңберде мамандандырылған жұмыстарды орындау бойынша сервистік кәсіпорындардың тұтас кластері құрылатын болады. Қызмет тек кәсіби мамандарға сеніп тапсырылатын болады! Қазақстанда отандық ғалымдар жасаған көптеген патенттер мен өнертабыстар жинақталған. 5-10 жылдан кейін оларды тәжірибеге енгізумен мақсатты түрде айналысатын мамандар келеді.
Мұнай-газ кәсіпорындарының тиімділігін арттыру мақсатында жұмыс жасағысы келетіндерге біз келесі мамандықтардың бірін таңдауға кеңес береміз:
- 1Continuous improvement specialist (үздіксіз жақсарту маманы)
- 2Мұнай-газ саласындағы инженер-талдаушы
- 3Business / working process transformation specialist (жұмыс процестерін оңтайландыру маманы)
- 4R&D жобалар менеджері
- 5Жабдықтарды модернизациялау жөніндегі супервайзер
- 6Жабдықтарды модернизациялау және бейімдеу бойынша инженер-жобалаушы
- 7Жабдықтың сенімділігі және болжамды аналитикасы жөніндегі инженер
4. ГЕЙМИФИКАЦИЯ ЖӘНЕ ШЕКТІ ЖЕКЕ ОҚЫТУ
Болашақтың мұнай-газ кәсіпорындары мұнай мен газды өндіріп, өңдеп қана қоймай, сондай-ақ өздерінің қажеттіліктері үшін жұмысшылар мен техниктер дайындайтын болады. Оқыту жеке оқу бағдарламаларына, геймификацияға және Виртуалды және кеңейтілген шындық технологияларын қолдануға негізделген болады.
5-10 жылдан кейін оқулықтардағы дәрістер мен схемалар түпкілікті өткенге айналады. Оқушылар алғашқы күннен бастап ең заманауи жабдықтардың қалай жұмыс істейтінін көріп, оның сандық егіздеріне виртуалды ғылыми жөндеу жұмыстарын жүргізе алады. Келесі мамандар оқытады: