Жаңа кәсіптер атласы Қазақстанның мұнай-газ саласын геологиялық барлаудан, өндіруден, тасымалдаудан, сақтаудан бастап, оны өңдеуге дейінгі барлық сатыларда зерделеді. Энергетика саласында жаңа кәсіптер атласын құру үшін 9 терең сұхбат, 211 салалық сарапшылармен саланың болашағы туралы болжамдар туралы сауалнама жүргізілді, сондай-ақ форсайт-сессияға 75 сарапшы қатысты. Қорытындысы бойынша 37 жаңа мамандық әзірленді, 7 трансформацияланатын және 13 жойылып бара жатқан мамандық анықталды.

Салалық сарапшылардың форсайт-болжамдары негізінде құрылған

9
Терең
сұхбат
211
Cарапшылардан
сала болжамдары
75
Cалалық форсайт сессияларға
қатысушылар

Мұнай-газ саласы кәсіптерінің Атласы:

37
Жаңа
мамандық
7
Өзгеретін
мамандық
13
Жойылып бара жатқан
мамандық

1. 1. АДАМСЫЗ КЕН ОРЫНДАРЫ және САНДЫҚ ЕГІЗДЕР

Болашақта мұнай-газ саласындағы өндірістік процестер айтарлықтай өзгеріске ұшырайды. Беті кірленген дулығадағы мұнайшының бейнесі - өткен тарих болады. 10-15 жылдан кейін мұнай өндіру үшін шалғай даладағы вахталық ауылда тұрудың қажеті болмайды. Кен орындары қаңырап бос қалады. Жұмыстың көп бөлігін қалада басқаруға болатын машиналар немесе оларға енгізілген басқару бағдарламасы бар роботтар орындайды. Мұнай-газ қызметкері каска мен күртеше киген адамға қарағанда геймерлерге ұқсайды. Мұнай-газ саласының инженері ең алдымен ұңғымалардың, кәсіпорындардың, өндіріс процестерінің цифрлық модельдерін құрастыратын IT-маман болады. Ол көптеген ақпаратты өңдейді және басқару орталығынан өрісте орналасқан объектіге қарағанда көбірек басқарады.

2. МҰНАЙДЫ ТЕРЕҢ ӨҢДЕУ

Мұнайдан көптеген заттар жасалатынын бәрі біледі: пластик, резеңке, отын және тіпті тамақ. Көп ұзамай Қазақстанда да түрлі тауарлар шығарылатын болады, жаңа жұмыс орындарын ашылады, елге жоғары табыс әкеледі, дарынды химиктердің өзін-өзі танытуына жағдай ашылады, елге жоғары табыс әкеледі, дарынды химиктердің өзін-өзі тануына жағдай жасалады.

Егер сіз мұнай өнімдерінен өнім шығарғыңыз келсе, онда Сіз болашақ мамандықтардың бірін таңдауыңыз керек, мысалы:

Сіз тіпті бұрын ешкімге белгісіз жаңа материалдар жасай аласыз

3. МҰНАЙ ӨНДІРУДІ АРТТЫРУ және ӨНДІРІС ТИІМДІЛІГІ

Тиімділік мұнай-газ саласындағы барлық кәсіпорындардың ұраны болады. Инновациялар, жетілдірулер және тіпті елеусіз ұсыныстар өндірістер мен кен орындарында белсенді түрде енгізіле бастайды. Бұл процесс енді өздігінен іске қосылмайды. Салаға процестерді, технологияларды, жабдықтарды жетілдірумен айналысатын мамандар келеді. Мұнай-газ кәсіпорындарының айналасында жабдықтарды жөндеу және қызмет көрсету, тар шеңберде мамандандырылған жұмыстарды орындау бойынша сервистік кәсіпорындардың тұтас кластері құрылатын болады. Қызмет тек кәсіби мамандарға сеніп тапсырылатын болады! Қазақстанда отандық ғалымдар жасаған көптеген патенттер мен өнертабыстар жинақталған. 5-10 жылдан кейін оларды тәжірибеге енгізумен мақсатты түрде айналысатын мамандар келеді.

4. ГЕЙМИФИКАЦИЯ ЖӘНЕ ШЕКТІ ЖЕКЕ ОҚЫТУ

Болашақтың мұнай-газ кәсіпорындары мұнай мен газды өндіріп, өңдеп қана қоймай, сондай-ақ өздерінің қажеттіліктері үшін жұмысшылар мен техниктер дайындайтын болады. Оқыту жеке оқу бағдарламаларына, геймификацияға және Виртуалды және кеңейтілген шындық технологияларын қолдануға негізделген болады.
5-10 жылдан кейін оқулықтардағы дәрістер мен схемалар түпкілікті өткенге айналады. Оқушылар алғашқы күннен бастап ең заманауи жабдықтардың қалай жұмыс істейтінін көріп, оның сандық егіздеріне виртуалды ғылыми жөндеу жұмыстарын жүргізе алады. Келесі мамандар оқытады:

Жаңа мамандықтар – бұл жақын арада пайда болатын мамандық. Олар жаңа техникалық шешімдерді, жабдықтарды, цифрлық платформаларды енгізуге, сондай-ақ қоғам мен экономиканы трансформациялауға байланысты пайда болатын жаңа міндеттерді шешу үшін құрылады.
01

3D басып шығару операторы
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Ұшу аппараттарына арналған отын жөніндегі химик
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Мұнай-газ саласындағы инженер-талдаушы
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Биологиялық өзара әрекеттесу технологы
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Химиялық инжиниринг технологы
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Көмір өңдеу жөніндегі химик-технолог
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Композиттік материалдар химигі
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Есептеу химиясының инженері (Computational Chemist)
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Үздіксіз жетілдіру маманы (CONTINUOUS IMPROVEMENT SPECIALIST)
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Киберқауіпсіздік инженері
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Кибершабуылдан қорғаушы
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Мұнай өңдеуші зауыттардың цифрлық телқосақтарын жасау жөніндегі инженер-дизайнер
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Жабдықтарды жаңғырту және бейімдеу жөніндегі инженер-жобалаушы
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Сандық егіз кен орындарын құру жөніндегі Инженер-дизайнер
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Жеке оқыту бағдарламаларының әзірлеушісі
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Цифрлық коуч / қашықтықтағы тәлімгер
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Кен орындарында кен шығаруда (геология, геодезия, маркшейдерия) дрондарды басқару жөніндегі маман
Шығатын жылы: 2022

Толығырақ
01

Жабдықтарды жаңғырту жөніндегі супервайзер
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Жабдықтардың сенімділігі мен предиктивті аналитикасы жөніндегі инженер
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Кен игеру саласындағы экоаналитик (зиянды әсерді азайтуды басқару)
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Сутекті энергия тасымалдаушылар технологы
Шығатын жылы: 2035

Толығырақ
01

Жұмысшыларды оқытуға арналған нақты өнеркәсіпті 3D-модельдеу маманы
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Инновациялық технолог
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Жаңа материалдарды әзірлеу жөніндегі химик-зертханашы
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Мұнай-газ саласындағы заңгер
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Нанотехнолог-инженер
Шығатын жылы: 2035

Толығырақ
01

Цифрландыру жөніндегі сервистік инженер-мұнайшы (BIG DATA Архитектор)
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Инновациялық энергетика жөніндегі инженер-энергетик (энергияның әртүрлі түрлерін генерациялау)
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Өндірістік деректер талдаушысы және машиналық оқыту бойынша маман
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Мұнай-газ процестеріне арналған сервистік бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеуші
Шығатын жылы: 2025

Толығырақ
01

Көмірден каучук, полипропилен, резеңке және пластмасса жасау жөніндегі технолог
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Құбыр учаскесін әмбебап басқарушы
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
01

Ұшқышсыз ұшу аппараттарының операторы
Шығатын жылы: 2022

Толығырақ
01

Жұмыс процестерін оңтайландыру маманы (BUSINESS / WORKING PROCESS TRANSFORMATION SPECIALIST)
Шығатын жылы: 2030

Толығырақ
Өзгеретін мамандықтар – бұл қазіргі уақытта салада сұранысқа ие мамандықтардың көп бөлігі, бірақ 5-10 жылдан кейін мамандар жаңа техникамен жұмыс істеу, Жаңа тәуекелдерді өзгерту және салада жаңа мүмкіндіктерді пайдалану үшін қажет жаңа дағдыларды игеруі керек. Кәсіптің атауы өзгермеуі мүмкін, бірақ мамандық ішіндегі талаптар деңгейі өзгереді. Кәсіпқойлардың бұл сыныбы білімі бар және өз біліктілігін арттыруды жоспарлап отырғандарға барынша үйренетін болады. Ол өзінің құзыреттілігін қай бағытта дамыту керектігін түсіне алады.
01

Химик-инженер мамандығы бойынша «Органикалық заттардың химиялық технологиясы» ⇒ тар шеңберлі мамандандырылған инженер-химик
Трансформация жылы: 2030

Толығырақ
01

Химик ⇒ IT технолог, деректер қорын талдаушы
Трансформация жылы: 2030

Толығырақ
01

Кран машинисті ⇒ Кран машинисті 2.0
Трансформация жылы: 2025

Толығырақ
01

Мамандандыру жөніндегі инженер (бұрғылау, технология, тасымалдау) ⇒ Мамандандыру жөніндегі инженер 2.0
Трансформация жылы: 2025

Толығырақ
01

Автотиегіш жүргізушісі ⇒ Автотиегіш жүргізушісі 2.0
Трансформация жылы: 2025

Толығырақ
01

Технологиялық қондырғылар операторы ⇒ пульт операторы
Трансформация жылы: 2027

Толығырақ
01

Дәнекерлеуші⇒Дәнекерлеуші 2.0
Трансформация жылы: 2025

Толығырақ
Болашақта қажет емес мамандықтар сұранысқа ие мамандықтардеп аталады. Мамандықтарды зерттеудің екі негізгі себебі: 1) автоматтандыру - цифрлық технологиялардың дамуы жағдайында: қол еңбегі мамандықтары да, Ақыл – ой еңбегінің қарапайым мамандықтардың бір бөлігі де қысқарады-олар автоматтандырылады. 2) Еңбек нәтижелеріндегі немесе қызметтеріндегі шығындар мамандықтың үнемі кебуіне әкеледі.
01

Өлшеу аспаптарымен жұмыс істейтін дала операторлары
Жойылу жылы: 2025-2027

Толығырақ
01

Шыны жасаушы (зертханалық ыдыс жасау)
Жойылу жылы: 2025

Толығырақ
01

Өндірістік ағуларды жинаушы
Жойылу жылы: 2027

Толығырақ
01

Құбырларды желілік аралаушы
Жойылу жылы: 2025-2027

Толығырақ
01

Құжат айналымы бойынша мамандар
Жойылу жылы: 2030

Толығырақ
01

Діріл диагностикасы инженері
Жойылу жылы: 2025

Толығырақ
01

Күнделікті операцияларды орындайтын жұмысшылар
Жойылу жылы: 2025-2030

Толығырақ